Trong vài năm gần đây, phân bón chứa “amino” được nhắc đến rất nhiều. Nhiều nhà sản xuất còn quảng cáo hàm lượng amino cực cao như một lợi thế vượt trội, khiến bà con dễ hiểu rằng: càng nhiều amino thì càng tốt. Nhưng thực tế, khái niệm “amino” phức tạp hơn nhiều. Bản thân con số phần trăm không nói lên được cây trồng hấp thu được bao nhiêu, và hiệu quả thực sự nằm ở cấu trúc – độ thủy phân – dạng tồn tại của các phân tử hữu cơ trong sản phẩm.
Bài viết dưới đây giúp làm rõ vấn đề này theo đúng 3 ý:
- Bản chất của Amino.
- Vì sao hàm lượng cao chưa chắc tốt.
- Cách chọn phân amino chuẩn.
1. Cùng là “amino”, nhưng cây thật sự xài được phần nào?
Nhiều bà con nghĩ rằng “amino” là đạm hữu cơ tốt cho cây, nhưng bên trong chữ “amino” tồn tại nhiều dạng khác nhau, và mỗi dạng lại có tốc độ hấp thu hoàn toàn khác.
-
Axit amin tự do + peptide chuỗi rất ngắn
Đây là nhóm “đạm dễ tiêu”. Kích thước phân tử nhỏ → cây hút được nhanh qua rễ và qua lá. Khi vào trong mô cây, chúng lập tức được dùng để:-
Tạo diệp lục,
-
Tổng hợp protein,
-
Phục hồi mô tổn thương,
-
Giảm sốc do nắng nóng – xử lý thuốc – úng hạn.
Nếu ví von, nhóm này giống như cháo thịt xay: mịn, dễ tiêu, cơ thể hấp thu ngay.
-
-
Protein + peptide chuỗi dài, chưa thủy phân hoàn chỉnh
Đây là nhóm phân tử lớn – cây không hấp thu trực tiếp được. Chúng phải được vi sinh vật, enzyme ở rễ “nhai lại” từ từ để cắt nhỏ thành peptide ngắn và axit amin. Quá trình này: phụ thuộc nhiệt độ, ẩm độ, pH thường mất khá nhiều thời gian, và hiệu suất không phải lúc nào cũng tốt. -
Nhóm này giống như miếng thịt dai, to: phải nấu mềm – xay nhỏ – tiêu hóa lại trước khi cơ thể dùng.
Vì vậy, khi nhà sản xuất ghi “amino”, thực chất bên trong có thể là:
-
10–20% là dạng cây dùng được ngay → hiệu quả trực tiếp.
-
Còn lại vẫn đang ở dạng thô → cây chưa dùng, phải chờ phân giải.
Đây chính là lý do không thể nhìn con số “% amino” rồi cho rằng toàn bộ đều hữu hiệu.
2. Vì sao hàm lượng amino cao chưa chắc làm cây khỏe hơn?
→ Vì thường đó chỉ là “tổng đạm hữu cơ”, không phải “đạm dễ tiêu”.**
Cách tính phần trăm amino trên nhiều bao bì hiện nay là cộng tất cả dạng nitơ hữu cơ trong nguyên liệu lại:
-
protein,
-
peptide dài,
-
axit amin tự do,
-
các dạng đạm chưa thủy phân.
Sau đó quy hết về một con số phần trăm và gọi chung là “amino”.
Nhìn trên nhãn, con số có thể rất cao, nhưng cần hiểu rõ:
-
Với nhà sản xuất, mọi dạng nitơ hữu cơ đều được quy là “amino”.
-
Nhưng với cây trồng, chỉ axit amin tự do + peptide siêu ngắn mới là nhóm sử dụng trực tiếp.
Phần đạm ở dạng protein hoặc peptide dài thường chiếm tỷ lệ lớn, nhưng không đóng góp ngay vào sức khỏe cây, mà chỉ trở thành nguồn hữu cơ thô để vi sinh phân hủy dần.
Nghĩa là:
-
Amino cao → không đồng nghĩa amino hữu dụng cao.
-
Điều quan trọng hơn là độ thủy phân: phân tử đã được cắt nhỏ đến đâu.
Do đó, hàm lượng amino cao chỉ phản ánh một nửa câu chuyện. Nửa còn lại – và quan trọng nhất – là tỷ lệ phần trăm ở dạng cây dùng được.
3. Khi mua phân amino, cần xem gì để đánh giá đúng chất lượng?
Nếu chỉ hỏi:
“Phân này bao nhiêu phần trăm amino?” thì bà con rất dễ chọn nhầm những sản phẩm có con số đẹp nhưng không phù hợp thực tế hấp thu của cây. Điều quan trọng nhất không phải con số % mà là dạng của amino bên trong. Khi chọn phân amino, hãy chú ý:
(1) Xem amino ở dạng nào?
Sản phẩm uy tín thường ghi rõ:
-
“Axit amin tự do”
- Hàm lượng amino quy về chỉ tiêu fulvic
Đây mới là nhóm quyết định tính hiệu quả tức thì.
(2) Quan sát cảm quan đơn giản nhưng rất quan trọng
-
Dung dịch ít cặn, không đóng bã.
-
Không quá đặc quánh.
-
Mùi tự nhiên, không hắc.
-
Màu sắc đồng đều, không lợn cợn.
Các dấu hiệu này cho thấy nguyên liệu đã được thủy phân tốt và tinh sạch.
(3) Ưu tiên nguồn gốc và tiêu chuẩn rõ ràng
Một sản phẩm có hàm lượng vừa phải nhưng rõ ràng về nguồn nguyên liệu, mức thủy phân và quy trình xử lý thường hiệu quả gấp nhiều lần so với một sản phẩm ghi phần trăm rất cao nhưng không nêu rõ gì ngoài con số.
Kết luận
Không phải cứ amino càng cao thì cây càng khỏe. Điều quyết định là:
Amino đó đã được “nấu chín – xay nhuyễn” tới đâu?
-
Nếu ở dạng tự do và peptide ngắn → cây hấp thu nhanh, hiệu quả mạnh.
-
Nếu chủ yếu là protein dài → chỉ là hữu cơ thô, không tạo tác dụng tức thì.
Hiểu đúng bản chất sẽ giúp bà con chọn phân bón thông minh hơn, tránh mất tiền vì những con số phần trăm đẹp nhưng không phản ánh chất lượng thực tế.